آنتونی گائودی؛ معمار برتر اسپانیایی

معمار اسپانیاییِ آنتونی گائودی  اهل بارسلونا و یکی از چهره‌های مهم جنبش معماری مدرنیسم، شهرتی عالم‌گیر دارد. عمده‌ی آثار وی از طبیعت الهام گرفته‌ شده است. امروزه آثار گائودی مخاطبان جهان را برای مشاهده‌ی برخی از شگفت‌انگیزترین طراحی‌های تمام دوران به بارسلونا می‌کشاند.

آنتونی گائودی در 25 ام ژوئن 1852 به دنیا آمد. اصالتاً مردی متواضع و فروتن بود و شغل پدرش، فرانسسک گائودی، مسگری بود. گائودی کوچک‌ترین فرزند پدر و مادرش، آنتونیا کرنت برتران، بود. از پنج فرزند والدین او، تنها سه نفر از آن‌ها زنده ماندند. خانواده گائودی اصالتاً اهل منطقه متوسط جنوب فرانسه بودند اما پدربزرگش، جان گائد، در قرن هفدهم به کاتالونیا مهاجرت کرد.

به دلیل عدم وجود مدارک رسمی لازم، محل دقیق تولد او مشخص نیست. بااین‌حال گفته می‌شود که او در رئوس یا ریودمز در همسایگی شهرهای منطقه اردوگاه بایکس، متولد شده است. بعدها در مدارک رسمی گائودی، رئوس به‌عنوان مکان تولدش ثبت شد.

آنتونی عشقی عمیق به سرزمین مادری‌اش داشت و به میراث مدیترانه‌ای‌اش افتخار می‌کرد. او معتقد بود که مردم مدیترانه خلاقیت، اصالت و حس ذاتی هنری و طراحی دارند. او زمان زیادی را در بیرون از خانه می‌گذراند، به‌خصوص در ماه‌های تابستان که خانواده‌اش در خانه می‌ماندند. این کار فرصت‌های زیادی به او می‌داد تا خود را در مطالعه طبیعت غرق کند!

گائودی از بیماری رماتیسم رنج می‌برد و به نظر می‌رسد که همین بیماری باعث شده بود که شخصیتی کم‌حرف و محافظه‌کار داشته باشد. این بیماری او را نهایتاً به سمت گیاهخواری سوق داد.

آنتونی گائودی و علاقه اش به معماری

آنتونی از کودکی علاقه زیادی به معماری نشان می‌داد. او در بارسلونا که مدرن‌ترین شهر اسپانیا در دهه 1870 بود، تحصیل کرد. بارسلونا مرکز فکری و سیاسی استان کاتالونیا در آن زمان بود. بعدازآنکه تحصیلات او به‌طور موقت به خاطر خدمت اجباری سربازی متوقف شد، نهایتاً در سال 1878 از دانشکده معماری استانی فارغ‌التحصیل شد. او در طول خدمت سربازی در دسته پیاده نظام به‌عنوان ارشد نظامی در شهر بارسلونا خدمت می‌کرد.

بیشتر خدمت سربازی او در مرخصی پزشکی گذشت که همین او را قادر می‌ساخت که تحصیلاتش را ادامه دهد. او به دلیل وضعیت سلامت خود از جنگ کارلیست سوم بین سال‌های 1872 تا 1876 معاف شد. آنتونی گائودی مادرش را که تنها 57 سال داشت، در سال 1876 از دست داد. همچنین در همان سال، مرگ برادر 25 ساله‌اش، فرانسسک که تازه به‌عنوان یک پزشک فارغ‌التحصیل شده بود را تجربه کرد.

با این‌وجود گائودی به تحصیلاتش در رشته معماری در مدرسه و دبیرستان معماری بارسلونا ادامه داد و در سال 1878 فارغ‌التحصیل شد. آنتونی برای تأمین هزینه‌های تحصیل خود برای معمارها و شرکت‌های ساختمانی متعددی به‌عنوان طراح کار می‌کرد. او همچنین در رشته‌های زبان فرانسه، تاریخ، اقتصاد، فلسفه و زیبایی‌شناسی تحصیل کرد. نمره‌های او متوسط بود و به‌ندرت درس‌های خود را می‌افتاد.

هنگام فارغ‌التحصیلی مدیر مدرسه معماری شهر بارسلونا، اِلیس روجنت، به او گفت:ما این عنوان علمی را یا به یک احمق داده‌ایم و یا یک نابغه. زمان آن را مشخص می‌کند. هنگامی‌که گائودی مدرک خود را گرفت، به دوست مجسمه‌ساز خود، لیورنک ماتامالا، با حس شوخ‌طبعی زیادش گفت: لیورنک، آن‌ها می‌گویند من الان یک معمار هستم.

شروع مسیر کاری آنتونی گائودی

آنتونی گائودی پس از فارغ‌التحصیلی، در ابتدا به سراغ هنر آبا و اجدادی‌اش به سبک ویکتوریا رفت. اما خیلی زود سبک خود را با به‌ کارگیری احجام هندسی توسعه داد و با کمک آجر، فولاد، کاشی‌های سرامیکی روشن و فلزکاری‌های گل‌دار یا خزنده به آنها روح بخشید.

سمندر موجود در پارک گوئل، نمونه‌ای از کارهای آنتونی گائودی است .وی در سال‌های جوانی خود با شرکت در نمایشگاه جهانی پاریس در سال ۱۸۷۸، به نمایش آثار خود پرداخت که همین امر سبب شد تا کار ساخت عمارت و کاخ گوئل به گائودی سپرده شود.

آنتونی گائودی در سال ۱۸۸۳ مسئول ساخت یک کلیسای جامع در شهر بارسلونا به نام ساگرادا فامیلیا شد. همه‌چیز، از طرح گرفته تا کار ساخت، قبل از آمدن آنتونی گائودی آغاز شده بود. اما او طراحی کلیسا را به‌طور کامل تغییر داد و سبک منحصر به‌فرد خود را در ساخت به کار گرفت.

آنتونی گائودی خیلی از سبک های تاریخی را تجربه کرد. کاخ اسقف‌های اعظم کلیسای مسیحیت و کازا د لوس بوتینس، هردو بین سال‌های ۱۸۸۷ تا ۱۸۹۴، به سبک معماری گوتیک ساخته شدند. او پا را فراتر از این گذاشت و کازا کالوِت را بین سال‌های ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۴ به سبک معماری باروک ساخت.

برخی از این آثار حاصل حضور آنتونی گائودی در نمایشگاه جهانی ۱۸۸۸ بود؛ جایی که وی دوباره با حضور خود، همگان را به شگفتی واداشت.

گائودی اغلب در پروژه‌های خود با برخی از طراحان، صنعت گران، هنرمندان و استادکاران اهل کاتالان همکاری می‌کرد. المان‌هایی از جنس کاشی، نقطه‌ی مشترک در اکثر ساختمان‌های گائودی هستند. یکی از این چهره‌های شاخص برای همکاری با گائودی، جوزف ماریا یویول، است که در کاشی‌کاری مهارت بالایی داشت. این امر به ما کمک می‌کند تا متوجه شویم که چرا در آثار آنتونی گائودی همواره از مصالح ساختمانی متعدد و به روش‌های خلاقانه استفاده شده است.

ویژگی های آثار گائودی معمار

آثار گائودی، به خاطر عشق و علاقه‌ی وی به کلیسا، کاملاً مختص به خود او هستند. به‌علاوه، ایمان راسخ گائودی به دین مسیحیت، با پیشرفت وی در کار هرلحظه عمیق‌تر می‌شد. به همین خاطر، در آثار گائودی اشارات فراوانی به موضوعات مذهبی شده است.

گائودی پس از سال ۱۹۱۰ تقریباً تمامی پروژه‌های خود را با هدف تمرکز ویژه بر کلیسای ساگرادا فامیلیا رها کرد. این پروژه که از سال ۱۸۸۳ آغاز شده بود، تمام ذهن گائودی را به خود مشغول ساخت، به‌طوری‌که او حتی در کارگاه‌های اطراف محوطه‌ی کلیسا زندگی می‌کرد. درحالی‌که گائودی از روش‌های تعادلی خود در ساخت کلیسا استفاده می‌کرد، می‌شد سبک‌هایی از معماری گوتیکِ مخصوص کلیسا و همچنین هنر مدرن را در آن دید. گائودی درون این کلیسا را به شکل یک صلیب طراحی کرد و برای نمای بیرونی آن از المان‌های موجود در انجیل و صحنه‌های تولد مسیح الهام گرفت. مناره‌های مخروطی فامیلیا ساگرادا نمادی از حواریون مسیح، مریم مقدس، چهار کاتب انجیل و خود مسیح (بزرگ‌ترین مناره) است. هرسال، یک المان متفاوت از کلیسا با پیشرفت کار رونمایی می‌شود. برخی از مردم علاقه‌مند به تماشای اثر نهایی گائودی هستند، درحالی‌که عده‌ای دیگر دوست دارند تا شاهد سیر تکاملی این سازه‌ی شگرف، با نمادها، رنگ‌ها و البته حال و هوای مذهبی، باشند.

پایان زندگی معمار اسپانیایی

گائودی تا زمان مرگ در دهم ژوئن ۱۹۲۶، همچنان در حال کار بر روی پروژه‌ی ساگرادا فامیلیا بود. او که در سال‌های جوانی مردی شیک‌پوش بود و لباس‌های گران‌قیمت به تن می‌کرد، با گذر زمان به‌آرامی تغییر رویه داد. زنجیره‌ای از سختی‌ها، از جمله مرگ عزیزان، مشکلات اقتصادی و چالش‌های موجود در کار، سرانجام گائودی را به لباس‌های فاخر وی در کمد لباس‌هایش بی‌توجه ساخت. او در یکی از روزها که مشغول پیاده‌روی بود با یک تراموا برخورد کرد و تا روز بعد که توسط کشیش کلیسای ساگرادا فامیلیا شناخته شد، مورد مداوای پزشکی قرار نگرفت. در آن زمان، جراحات وی عمیق‌تر شده بود و گائودی سرانجام سه روز بعد از تصادف درگذشت؛ اما چرا این‌قدر به او بی‌توجهی شد؟ مردم گائودی با آن لباس‌های مندرس را با یک گدا اشتباه گرفته بودند!

در زمان مرگ گائودی تنها یک مناره از چهار مناره‌ی کلیسا ساخته شده بود. قرار است تا کار ساخت کلیسا در سال ۲۰۲۶، به مناسبت صدمین سال درگذشت وی، به پایان برسد.