زلزله و اثر آن بر انسان
زلزله و سازه ها ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. زلزله بلایی طبیعی است که هیچ راهی برای جلوگیری از آن هنوز کشف نشده است. جهانیان هرازگاهی با گونه ای از بلایای طبیعی در مقیاس های متفاوت مواجه می شوند که علاوه بر مرگ و میر انسان ها و ویرانی خانه ها آواره شدن تعداد زیادی از افراد بشر را به همراه دارد . هر ساله به طور متوسط 3 میلیون نفر پس از بروز حوادث طبیعی بی خانمان می شوند. 80 درصد افرادی هستند که در اثر وقوع زلزله خانه هایشان ویران شده است.
افراد آسیب دیده پس از حوادث طبیعی با از دست دادن عزیزان خویش و پراکندگی اموال و خانه و کاشانه شان با شرایط روحی سختی مواجه می شوند و نیاز به سرپناهی امن و آرام دارند تا به تدریج به زندگی عادی خود بازگردند.
زلزله و سازه های چادری
یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر در هنگام زلزله حجم آوار حاصل از تخریب ساختمان است. استفاده از سازه های سبک سبب جلوگیری از این حجم آوار و تخریب و مرگ و میر در زیر آوار می شود.
یکی دیگر از استفاده های این سازه ها بعد از مواجه با زلزله است به گونه ای که مسکن های موقتی برای بازماندگان تهیه می کنند تا شرایط سخت پس از حادثه را راحت تر سپری کنند. طراحی و برنامه ریزی مسکن موقت مناسب از نیازهای اولیه کسانی است که در معرض این سوانح قرار می گیرند تا بتوانند با ایجاد سرپناه و مکانی مناسب سبب ارتقای کیفیت زندگی و بهبود وضعیت روحی روانی و وضعیت معیشتی خود شوند.
این ساختارها باید به گونه ای باشند که حداقل آسایش و ایمنی جهت بازخوانی روحی و روانی را برای ساکنان ایجاد نمایند.
در این راستا سادگی و راحتی پیاده کردن سازه های چادری مطرح بوده و نگاهی کلی به مقوله رنگ و تاثیر آن در بالابردن روحیه و احساس آرامش و امنیت در سانحه دیدیگان دارد. تجارب اخیر نشان داده چادر که ماده ای به ظاهر ضعیف و ناپایدار است از قابلیت های ذاتی مناسب برای کاربرد به صورت سازه ای و غیر سازه ای برخوردار است که می تواند پاسخگوی بخشی از تقاضای مورد نیاز در ساختمان و معماری خصوصا احداث فضاهای موقت پس از سانحه باشد.
مصداق هایی از اسکان موقت با استفاده از سازه های چادری در ایران
زلزله بم
سال 1382 بعد از زلزله در شهرستان بم از چادر صحرایی برای اسکان موقت استفاده شد که البته به دلیل مقاوم نبودن مناسب نبودند.
زلزله لرستان
در سال 1385 در استان لرستان زلزله ای رخ داد که بعد از آن با تعداد زیادی از بازماندگان روبه رو شدند به همین دلیل از چادر به عنوان اسکان موقت استفاده کردند.
زلزله ورزقان و اهر
در تاریخ 1391 به دلیل زلزله برای بازماندگان از چادر های موقت برای اسکان استفاده کردند. سازه های چادری از لحاظ مولفه های کالبدی و اجتماعی فرهنگی گزینه مناسبی برای اسکان موقت بعد از سوانح نیستند ولی از لحاظ معیار فنی با توجه به ویژگی های منحصربفرد این نوع سازه با اندکی تغییر می تواند به عنوان گزینه مناسبی برای اسکان موقت باشد.
فهرست منابع:
کتاب معماری و برنامه ریزی بازسازی، نویسنده یاسمین آیسان و یان دیویس، ترجمه علیرضا فلاحی.
کتاب سازه های مشبک فضایی، نویسنده جان چیلتون، ترجمه دکتر محمود گلابچی.
کتاب معماری سکونت گاه های موقت پس از سوانح، نویسنده علیرضا فلاحی.
مقاله “نقش سازه های چادری در ایجاد اسکان موقت” منتشر شده در اولین همایش ملی معماری و شهرسازی، نویسندگان: علیرضا خضریان مهدی نسایی.
