در طراحی ورزشگاه های معاصر، سقف تنها یک پوشش ساده نیست؛ بلکه بخش اساسی از سازه ورزشگاه و هویت معماری آن به شمار می آید. نیاز روزافزون به فضاهای ورزشی وسیع، دید کامل بدون ستون و عملکردی پایدار، طراحان را به استفاده از سیستم های نوین چون سقف های کششی سوق داده است. این سقف ها با بهره گیری از مهندسی دقیق و مصالح سبک، امکان ایجاد دهانه های بزرگ را فراهم می کند و در عین حال در برابر عوامل طبیعی مانند باد، باران و تابش خورشید عملکردی مطلوب دارند.
سازه های چادری با ترکیب غشاهای مقاوم، کابل ها و حلقه های فشاری، نه تنها استحکام کلی سازه ورزشگاه را افزایش می دهند، بلکه قابلیت شکل پذیری بالا و خلق فرم های پویا را نیز در اختیار معماران قرار می دهند. این ویژگی ها سبب شده است که بسیاری از ورزشگاه های مطرح جهان، از چنین سیستم هایی به عنوان نمادی از همگرایی میان معماری پیشرفته، فناوری ساخت و پایداری اقلیمی استفاده کنند.

سازه چادری در ورزشگاه ها چیست

سازه چادری یا سقف کششی به سیستمی گفته می شود که در آن یک غشای پارچه ای مقاوم مانند پارچه پی وی سی، با کمک کابل ها و اجزای فلزی در حالت کشش قرار می گیرد تا به عنوان پوشش اصلی فضا عمل کند. این نوع سازه به جای تکیه بر وزن، با نیروی کشش پایدار کار می کند و به همین دلیل می تواند دهانه های بزرگ را با حداقل مصالح بپوشاند. در ورزشگاه ها، این سیستم به دلیل وزن کم، فرم پذیری بالا و عملکرد اقلیمی مناسب، به یکی از پرکاربردترین روش های پوشش سقف تبدیل شده است.

کاربرد سقف های کششی در ورزشگاه ها

ورزشگاه ها سازه هایی با مقیاس بسیار بزرگ اند که باید توانایی میزبانی هزاران تماشاگر را به صورت هم زمان داشته باشند، دیدی کامل و بدون مانع به زمین بازی فراهم کنند و در عین حال شرایط جوی مانند باد، باران، آفتاب شدید یا سرمای زمستان را کنترل نمایند. در این میان، طراحی سازه چادری به عنوان بخش اصلی سازه ورزشگاه، پاسخی کارآمد و خلاقانه به این چالش هاست.

این نوع سقف ها با وزن سبک، قابلیت پوشش دهانه های وسیع بدون نیاز به ستون های میانی و امکان طراحی در فرم های پویا و زیبا، گزینه ای ایده آل برای معماری ورزشگاه های امروزی محسوب می شوند. ترکیب عملکرد سازه ای، زیبایی بصری و بهره وری اقلیمی، سقف های چادری را به یکی از مؤثرترین عناصر در طراحی و ساخت سازه ورزشگاه های مدرن تبدیل کرده است.

۱. سبک بودن و قابلیت پیمایش دهانه بزرگ

غشاهای کششی وزن بسیار کمتری نسبت به سقف های متداول دارند؛ این امر باعث می شود پی ­سازی سبک تر، هزینه کمتر و سرعت اجرایی بیشتر امکان پذیر شود. همچنین امکان پوشش دهانه های بزرگ با کمتر یا بدون ستون های میانی وجود دارد که مهم ترین نکته برای ورزشگاه هاست.

۲. فرم پذیری بالا

پارچه ها و غشاها قابلیت شکل گیری آزادانه و انعطاف دارند، از این رو می توان آن ها را به فرم های منحنی، موج دار، کشیده، یا ترکیبی از اشکال پیچیده تبدیل کرد مانند سازه چادری آرک . این امکان معماری را باز می کند تا سازه ای چشم نواز به وجود آورد.

۳. عملکرد حفاظتی و اقلیمی

غشاها می توانند در برابر تابش آفتاب، نفوذ آب، باد و حتی شرایط دمایی نقش مؤثری ایفا کنند. به عنوان مثال، در ورزشگاه ورزشگاه بوکیت جلیل (مالزی) استفاده از سازه چادری به دلیل بارندگی بالا، جهت حفاظت تماشاگران و کاهش لغو مسابقات ضرورت یافت.

۴. سرعت اجرا و هزینه پایین تر

یکی از فواید مهم سازه های کششی، نصب سریع تر و هزینه تقریبی کمتر نسبت به سازه های فلزی یا بتنی سنگین است. این موضوع در پروژه های ورزشی که محدودیت زمان دارند (مثلاً میزبانی مسابقات بزرگ) بسیار حیاتی است.

۵. تلفیق معماری و فناوری

سازه های چادری متکی به کابل ها، حلقه های فشاری و کششی، سیستم های مهاربندی و غشای مقاوم هستند. ترکیب این فناوری با معماری خلاقانه، امکان خلق ورزشگاه هایی با هویت بصری قوی و عملکرد مناسب را می دهد. برای نمونه، در ورزشگاه ورزشگاه آرنا آمازونیا (برزیل) یک حلقه فشاری داخلی و حلقه کششی خارجی برای سقف تعبیه شده که غشا یا پارچه فیبر شیشه ای شفاف روی آن قرار گرفته است.

ورزشگاه آرنا آمازونیا – برزیل

سازه ورزشگاه Arena da Amazônia در مانائوس، برزیل، به منظور میزبانی مسابقات FIFA World Cup 2014 طراحی و ساخته شد و ظرفیت تقریبی ۴۴٬۴۰۰ نفر دارد. طراحی سقف این مجموعه با بهره گیری از تیرهای فولادی جعبه ای توخالی و ساختاری کابلی، ضمن پوشش کامل سکوها، بار سنگین بارش های شدید استوایی را نیز مدیریت می کند. غشاهای بسیار سبک و نیمه شفاف از جنس پارچهٔ شیشه ای PTFE پوشش دهنده سقف، ضمن کاهش وزن کلی، دید تماشاگران را نیز ارتقاء داده اند.

آنچه سازه ورزشگاه آرنا آمازونیا را منحصر به فرد کرده است

یکی از نقاط برجسته این سازه ورزشگاه، طراحی سقفی است که به طور مستقیم با شرایط اقلیمی جنگل های بارانی آمازون هم راستا است. شکلی پویا از تیرهای جعبه ای فولادی متقاطع که هم به عنوان سازه و هم به عنوان سامانه زه کشی آب های حاصل از باران عمل می کنند، به کار گرفته شده است.غشاهای شیشه ای پوشش دهنده سقف و نما، ضمن ایجاد سایه برای تماشاگران، امکان تهویه طبیعی را نیز فراهم می آورند و ترکیبی از کارایی سازه ای و پایداری اقلیمی را ارائه می دهند.

همچنین، این ورزشگاه نخستین سازه های ورزشی برزیل بود که از استانداردهای گواهی LEED برای ساختمان های پایدار برخوردار شد؛ امری که نشان دهنده توجه ویژه به معماری سبز و کارایی انرژی است.

مراحل مختلف ساخت سازه چادری ورزشگاه آرنا آمازونیا

فرآیند ساخت این سازه ورزشگاه از مطالعات اولیه اقلیمی آغاز شد، جایی که طراحی باید ضمن تامین ظرفیت تماشاچی بالا، دید بدون مانع و حفاظت اقلیمی را فراهم می ساخت. سپس مرحله طراحی سازه شامل تیرهای فولادی جعبه ای، حلقه های کششی و شبکه کابل ها به صورت دقیق انجام شد. در فاز اجرایی، ابتدا سازه اصلی فولادی نصب شد و پس از آن غشاهای پارچه ای با پوشش PTFE کشش داده شدند تا فرم سطحی یکپارچه ی سقف شکل گیرد؛ این پوشش قادر بود بارش های شدید را هدایت کند.

در مرحله نهایی، مراحل تنظیم و کنترل تنش غشاها انجام شد تا عملکرد سازه ورزشگاه در برابر باد، باران و تابش خورشید تضمین شود. نتیجه نهایی، سازه ای سبک، مقاوم و زیبا بود که هم پاسخگوی نیازهای فنی و هم انتظارات معماری مدرن شد.

ورزشگاه کیپ تاون – آفریقای جنوبی

سازه ورزشگاه Cape Town Stadium که در منطقه گرین پوینت شهر کیپ تاون واقع شده است، برای میزبانی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ ساخته شد و به سرعت به یکی از نمادهای معماری ورزشی در آفریقا تبدیل گردید. ظرفیت اصلی این ورزشگاه پس از بازسازی و کاهش تحمیل شده، حدود ۵۵٬۰۰۰ نفر برآورد شده است. این توان قابلیت برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی – از فوتبال و راگبی تا کنسرت های بین المللی – را فراهم نموده است. موقعیت این سازه ورزشگاه در مجاورت کوه Table Mountain و اقیانوس اطلس، موقعیتی ویژه و چشم نواز خلق کرده است که تجربه ای منحصربه فرد برای تماشاگران ایجاد می کند. 

ویژگی منحصربه فرد طراحی استادیوم

در طراحی این سازه ورزشگاه، سقف کششی برجسته ای به چشم می خورد که با پوشش غشای مقاوم و ساختار کابلی اجرا شده است. این سقف کششی نه تنها وظیفه پوشش دهانه های وسیع را برعهده دارد، بلکه از ورود باران شدید و تابش مستقیم خورشید جلوگیری می کند و در عین حال نور طبیعی را به داخل ورزشگاه می تاباند. 

فرم کلی این طراحی نیز الهام گرفته از شکل سنتی یک کاسه آفریقایی بوده است، که موجب شده سازه ورزشگاه از نظر بصری و عملکردی متمایز شود. ترکیب مواد سبک، پوشش تهویه پذیر و شبکه کابل های کششی باعث شده سقف کششی این استادیوم هم در زمینه معماری مدرن و هم در زمینه مهندسی سازه ای یک نمونه شاخص گردد.

به طور خاص، طراحی این استادیوم به گونه ای انجام شده است که دید تماشاگران در تمامی بخش ها یکسان باشد؛ حذف ستون های میانی و تمرکز بر ساختاری ساده و باز، موجب شده تجربه تماشا در این سازه ورزشگاه بهبود یابد. سقف کششی با فرم منحنی و شبکه کابل ها تناسبی عالی با محیط اطراف دارد و ترکیبی از کارایی، زیبایی و پایداری اقلیمی را به نمایش گذاشته است.

ورزشگاه سن نیکولا – ایتالیا

ورزشگاه سان نیکولا در شهر باری ایتالیا یکی از شاخص ترین سازه های ورزشی این کشور به شمار می آید. این مجموعه با ظرفیت بیش از 58 هزار نفر برای میزبانی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۰ طراحی و ساخته شد و از همان ابتدا به عنوان نمادی از نوآوری در معماری ورزشی ایتالیا شناخته شد.

این پروژه با هدف ترکیب زیبایی و عملکرد طراحی شد تا تماشاگران علاوه بر تجربه دید کامل به زمین بازی، از فضای راحت و تهویه طبیعی نیز بهره مند شوند. فرم کلی مجموعه از گل الهام گرفته است و جایگاه های تماشاگران در ۲۶ بخش مجزا طراحی شده اند. این بخش ها با فواصل باز از هم جدا شده اند تا جریان هوا به راحتی عبور کند و نور طبیعی وارد فضای داخلی شود. چنین رویکردی موجب شده سازه ورزشگاه حس سبکی، پویایی و هماهنگی با محیط پیرامون پیدا کند.

طراحی و سازه ورزشگاه سان نیکولا

در طراحی سقف و سازه ورزشگاه سان نیکولا، استفاده از فناوری های نوین در اولویت قرار گرفت. سقف کششی ورزشگاه با غشای سفید و سبک PTFE ساخته شد که علاوه بر مقاومت بالا، امکان عبور نور و تهویه طبیعی را فراهم می کند. این نوع سازه کششی به گونه ای طراحی شد که دهانه های وسیع را بدون نیاز به ستون های میانی پوشش دهد و دید تماشاگران در هیچ نقطه ای محدود نشود. تیرهای جعبه ای فولادی و کابل های تحت کشش با دقت مهندسی در کنار هم قرار گرفتند تا تعادل سازه حفظ شود و در برابر بار باد و باران پایداری کامل داشته باشد.

اجرای این سیستم باعث شد وزن کلی سازه کاهش یابد و در عین حال استحکام آن افزایش پیدا کند. در مرحله اجرا، غشاهای PTFE پس از نصب سازه فولادی کشیده و تثبیت شدند تا فرم نهایی سقف شکل بگیرد. طراحی منحنی و هماهنگ سقف با ساختار گلبرگی مجموعه، جلوه ای چشمگیر به معماری ورزشگاه بخشید و آن را به یکی از زیباترین نمونه های تلفیق معماری و مهندسی در اروپا تبدیل کرد.

ورزشگاه بوکیت جلیل – مالزی

ورزشگاه ملی بوکیت جلیل، واقع در جنوب کوالالامپور، یکی از بزرگ ترین و مدرن ترین ورزشگاه های آسیای جنوب شرقی به شمار می آید. این مجموعه با ظرفیت بیش از ۸۷ هزار نفر، در سال ۱۹۹۸ هم زمان با برگزاری بازی های مشترک المنافع مالزی افتتاح شد و از همان زمان به عنوان نمادی از پیشرفت مهندسی و طراحی معماری این کشور شناخته شد.

سازه ورزشگاه بوکیت جلیل به گونه ای طراحی شده است که علاوه بر برگزاری مسابقات فوتبال و رویدادهای بین المللی، بتواند میزبان مراسم فرهنگی، جشنواره ها و کنسرت های بزرگ نیز باشد. طراحی دقیق ساختار مدور آن، دید یکنواخت و کامل از زمین بازی را برای تمام تماشاگران فراهم می کند و تهویه طبیعی در فضای باز مجموعه را به بهترین شکل ممکن انجام می دهد.

امکانات ورزشگاه بوکیت جلیل

در بخش امکانات، این ورزشگاه با استانداردهای جهانی رقابت می کند. چمن طبیعی آن مطابق با معیارهای فیفا طراحی شده و اطراف زمین، مسیر دوومیدانی با پوشش پلی اورتان قرار دارد که امکان برگزاری مسابقات چندمنظوره را فراهم می کند. جایگاه تماشاگران در چهار سطح طراحی شده است و بخش VIP دارای سالن های اختصاصی، اتاق های رسانه ای و فضای پذیرایی مدرن است.
سیستم نورپردازی پیشرفته، نمایشگرهای بزرگ LED و زیرساخت های صوتی دیجیتال از دیگر امکانات سازه ورزشگاه به شمار می روند. این مجموعه مجهز به سیستم دسترسی ویژه برای افراد دارای معلولیت است و امکانات پارکینگ و حمل ونقل شهری به گونه ای طراحی شده اند که پاسخگوی ظرفیت بالای بازدیدکنندگان باشند. تمام این ویژگی ها باعث شده ورزشگاه بوکیت جلیل به عنوان یکی از کارآمدترین سازه های ورزشی آسیا شناخته شود.

طراحی سازه ورزشگاه بوکیت جلیل

طراحی سازه ورزشگاه بوکیت جلیل ترکیبی از هنر معماری و مهندسی مدرن است. فرم بیرونی آن با خطوط منحنی و بدنه ای موج دار، هماهنگی چشمگیری با محیط اطراف دارد و از دور مانند حلقه ای نمادین در میان فضای سبز بوکیت جلیل دیده می شود. در طراحی سقف این مجموعه از فناوری سازه کششی استفاده شده است که با بهره گیری از کابل ها و غشاهای سبک، دهانه های وسیع را بدون نیاز به ستون های مزاحم پوشش می دهد. این سقف کششی علاوه بر کنترل تابش خورشید و باران، باعث تهویه بهتر هوا در فضای داخلی می شود و روشنایی طبیعی مطلوبی ایجاد می کند.

استفاده از مصالح مقاوم در برابر شرایط اقلیمی استوایی و طراحی دقیق سازه، دوام بالا و زیبایی ماندگار این پروژه را تضمین کرده است. به همین دلیل، ورزشگاه بوکیت جلیل نه تنها بزرگ ترین مجموعه ورزشی مالزی است، بلکه به عنوان نمونه ای الهام بخش از تلفیق فناوری و زیبایی در طراحی سازه ورزشگاه های مدرن در جهان شناخته می شود.

ورزشگاه بوسان آسیاد – کره جنوبی

این ورزشگاه واقع در شهر بوسان کره جنوبی، با ظرفیت حدود ۵۳٬۷۶۹ نفر، یکی از سازه های مهم ورزشی آسیا محسوب می شود. مهم ترین ویژگی آن پوشش سقف چادری است که مساحتی در حدود ۵۵٬۰۰۰ متر مربع را با استفاده از غشای PTFE و فایبرگلاس پوشش می دهد. این پوشش شامل ۹۶ بخش مستقل است که هر بخش تقریباً ۵۷۰ متر مربع داشته و توسط کابل های بسیار ظریف تحت تنش قرار گرفته اند تا دهانه وسیع پوشش داده شود و ستون های میانی مزاحم حذف شوند.
سقف چادری این ورزشگاه نه تنها از دید تماشاگران پشتیبانی می کند بلکه در برابر باد، باران و تابش شدید خورشید نیز عملکرد محافظتی دارد. همچنین، طراحی این پوشش به گونه ای انجام شده که نور طبیعی وارد مجموعه شود و نمای معماری پویا و شاخصی برای این سازه ورزشگاه فراهم نماید.

آنچه ورزشگاه بوسان را منحصر به فرد کرده است

پوشش چادری گسترده: مساحت پوشش سقف حدود ۵۵٬۰۰۰ متر مربع، با ۹۶ بخش مستقل تحت تنش کابل ها، امکان دید بدون ستون و تجربه تماشای واضح را فراهم کرده است.مصالح و فناوری: استفاده از غشای PTFE – پوشش فایبرگلاس به دلیل دوام بالا، مقاومت در برابر شرایط اقلیمی و خاصیت نورگیر بودن، بخشی از هویت این سازه ورزشگاه محسوب می شود.

معماری و تجربه تماشاچی: طراحی سقف به گونه ای انجام شده است که فرم معماری شاخصی دارد، دید تماشاگران به زمین بازی بدون مانع است و فضا از لحاظ اقلیمی و بصری مطلوب واقع شده است. این ترکیب عملکرد سازه ای، معماری و تجربه کاربری، این سازه ورزشگاه را جزو نمونه های برجسته قرار داده است.

مراحل مختلف ساخت سازه چادری ورزشگاه بوسان

طراحی مهندسی و تأمین غشاها: شرکت های اروپایی طراحی مهندسی غشای سقف را بر عهده داشتند، شامل انجام بیش از ۱۲۰ آزمون جداگانه روی غشای PTFE برای تضمین کیفیت.
ساخت و پیش ساخت قطعات غشا: قطعات غشایی در کارخانۀ اروپایی برش خورده و سپس به محل نصب منتقل شدند؛ در محل، کارگران محلی تحت آموزش کار کردند تا نصب نهایی با دقت انجام شود.
نصب کابل ها و کشش غشاها: شبکه کابل های نگهدارنده نصب شده و سپس غشاها تحت تنش کشیده شدند تا پوشش به صورت کلی شکل گیرد و سیستم سازه ای به ثبات برسد.
تحویل و بهره برداری: پس از نصب کامل، پوشش سقف عملکرد محافظتی در برابر باد، باران و تابش را آغاز کرد و با طراحی مناسب، دید بدون مانع برای تماشاگران فراهم نمود.
نگهداری و تقویت در طول زمان: در سال های بعد، به ویژه پس از رخداد طوفان، بازبینی و تقویت غشاها انجام شده است تا ایمنی و دوام پوشش تضمین شود.

ورزشگاه امام رضا – ایران

ورزشگاه امام رضا در شهر مشهد به عنوان یکی از پیشرفته ترین پروژه های ورزشی کشور ساخته شد.این استادیوم 30000 نفری در زمینی به مساحت 4.5 هکتار و با زیربنایی حدود 20000 متر مربع درضلع شرقی مجموعه ورزشی آستان قدس احداث شده است و در آن از سیستم سقف چادری بهره گرفته شد تا دهانه های وسیع بدون نیاز به ستون های میانی پوشش داده شود.

در طراحی و اجرای این پروژه، توجه ویژه ای به عملکرد سازه ورزشگاه در برابر شرایط اقلیمی صورت گرفت. غشاهای مقاوم و کابل های کششی با دقت مهندسی نصب شدند تا سقف علاوه بر سبکی، در برابر باد، باران و تابش مستقیم خورشید پایداری لازم را داشته باشد. به کارگیری این فناوری، جلوه ای متمایز به نمای بیرونی مجموعه بخشید و آن را به نمادی از ترکیب معماری مدرن و سازه ای پیشرفته تبدیل کرد.

آنچه ورزشگاه امام رضا را منحصر به فرد کرده است

سقف چادری این ورزشگاه به عنوان یکی از شاخص ترین نمونه های سازه ورزشگاه در ایران شناخته می شود. این پوشش گسترده حدود هجده هزار متر مربع مساحت دارد و با طراحی خاص خود، فضایی روشن و بدون مانع دید برای تماشاگران ایجاد می کند.

حذف ستون های میانی باعث شد دید از تمامی زوایا به زمین بازی کامل باشد و حس گشودگی در فضا افزایش یابد. استفاده از مصالح سبک و فرم های منحنی باعث شد سازه ورزشگاه علاوه بر کارایی سازه ای، زیبایی بصری چشمگیری نیز پیدا کند. این مجموعه با تلفیق فناوری های نوین و مهندسی دقیق، به یکی از شاخص ترین پروژه های معماری ورزشی کشور بدل شد و الگویی برای طراحی سایر ورزشگاه های مدرن ایران فراهم کرد

مراحل مختلف ساخت سازه چادری ورزشگاه امام رضا

در مرحله نخست، مطالعات فنی و اقلیمی برای انتخاب نوع مناسب پوشش انجام گرفت و پس از بررسی گزینه ها، سازه چادری به عنوان راهکار نهایی برگزیده شد. در ادامه، طراحی جزئیات فنی شامل کابل ها، اتصالات و غشاها(پارچه pvc) با هدف اطمینان از پایداری در برابر بارهای محیطی انجام شد.

در مرحله اجرا، کابل های کششی و حلقه های فشاری نصب شدند تا اسکلت اصلی شکل گیرد. سپس غشاهای مقاوم در موقعیت خود کشیده و تثبیت شدند تا تنش در تمامی نقاط به صورت یکنواخت توزیع شود. در مرحله پایانی، تنظیمات نهایی و کنترل کیفیت انجام شد تا عملکرد کلی سازه ورزشگاه در برابر نیروهای طبیعی تضمین شود.

نتیجه این فرآیند، سازه ای سبک، مقاوم و چشم نواز بود که نیازهای عملکردی، اقلیمی و زیبایی شناختی ورزشگاه را به بهترین شکل برآورده کرد.

ورزشگاه المپیک مونیخ – آلمان

سازه ورزشگاه Olympiastadion München در مونیخ، آلمان برای میزبانی بازی های المپیک تابستانی سال ۱۹۷۲ طراحی و ساخته شد. این ورزشگاه در منطقهٔ Olympiapark و بر روی زمینی که سابقاً فرودگاه بود قرار گرفته است. سازه ورزشگاه با ظرفیت اولیهٔ حدود ۷۰٬۸۲۴ نفر آغاز به کار کرد و پس از بازسازی های متعدد، اکنون ظرفیت حدود ۶۳٬۰۰۰ نفر را دارد. موقعیت ویژه این ورزشگاه، ترکیب مهندسی پیشرفته، طراحی نوآورانه و اهمیت تاریخی آن را در فهرست برجسته ترین بناهای ورزشی اروپا قرار داده است.

ویژگی های سازه ای ورزشگاه المپیک مونیخ

در طراحی و ساخت این سازه ورزشگاه، یکی از برجسته ترین نوآوری ها استفاده از سیستم ساختاری سقف کششی بود که با کابل شبکه ای و پانل های شفاف ساخته شد. سقف کششی این ورزشگاه از ترکیب کابل های فولادی، ستون های بلند و غشای سبک شفاف تشکیل شده که به شکل موج دار در بالای جایگاه ها کشیده شده است؛ این فرم الهام گرفته از مناظر کوهستانی آلپ بوده و حس سبکی و جریان را القا می کند.

 سازه ورزشگاه به گونه ای طراحی شد که ستون های میانی حذف شود و دید تماشاگران به زمین بازی از تمام زوایا بدون مانع باشد. مهندسین پروژه برای نخستین بار از تحلیل های ریاضی و محاسبات کامپیوتری برای تعیین فرم دقیق پوشش سقف استفاده کردند؛ تکنیکی که تا آن زمان غالباً در پل سازی به کار می رفت.  همچنین، پوشش شفاف سقف به نور طبیعی اجازه می دهد وارد فضای ورزشگاه شود و در عین حال، محافظت در برابر باران و باد را نیز تضمین می کند. این نوآوری ها باعث شد سازه ورزشگاه المپیک مونیخ نه تنها از نظر عملکردی بلکه از نظر معماری نیز یک نقطه عطف به شمار رود.

ورزشگاه المپیک برلین – آلمان

ورزشگاه المپیک برلین یکی از برجسته ترین سازه های ورزشی اروپا است که در غرب شهر برلین قرار دارد. این مجموعه در سال های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۶ ساخته شد و در ابتدا برای میزبانی بازی های المپیک تابستانی ۱۹۳۶ طراحی گردید. معمار آلمانی «ورنر مارش» (Werner March) با نگاهی نئوکلاسیک، بنایی خلق کرد که شکوه، مقیاس بزرگ و هماهنگی هندسی را در یک قالب تاریخی ترکیب می کرد. ظرفیت اولیه ورزشگاه بیش از ۱۰۰ هزار نفر بود و بعدها در بازسازی سال ۲۰۰۴، به حدود ۷۴ هزار نفر کاهش یافت.

سازه ورزشگاه المپیک برلین بر پایه ی سنگ های طبیعی و بتن مسلح بنا شده است و با ردیف هایی مدور از جایگاه ها، دیدی بی نقص از زمین بازی برای تماشاگران فراهم می کند. موقعیت این مجموعه در میان فضای سبز و مسیرهای باز منتهی به برج معروف المپیک، هویت شهری خاصی به آن داده است. این ورزشگاه امروز به عنوان ورزشگاه خانگی تیم هرتابرلین (Hertha BSC) استفاده می شود و یکی از مقاصد گردشگری محبوب در آلمان به شمار می آید.

مهم‌ترین اتفاقات در ورزشگاه برلین

در طول تاریخ، این سازه ورزشگاه شاهد رویدادهایی بوده که در سطح جهانی ماندگار شده اند. نخستین رویداد بزرگ، بازی های المپیک تابستانی ۱۹۳۶ بود که در آن، دونده آمریکایی «جسی اوونز» با کسب چهار مدال طلا، لحظه ای تاریخی در برابر تبلیغات نژادپرستانه آلمان نازی رقم زد. پس از جنگ جهانی دوم، ورزشگاه به مرکز اصلی مسابقات ملی فوتبال آلمان غربی تبدیل شد و بعدها میزبان رقابت های بین المللی بزرگی نظیر جام جهانی فوتبال ۱۹۷۴ و فینال جام جهانی ۲۰۰۶ بود.

علاوه بر مسابقات ورزشی، این سازه ورزشگاه میزبان کنسرت های جهانی از هنرمندانی مانند U2، رولینگ استونز و بروس اسپرینگستین بوده است. چنین تنوعی در کاربری، نشان می دهد که ورزشگاه المپیک برلین تنها یک زمین ورزشی نیست؛ بلکه بخشی از تاریخ فرهنگی، هنری و اجتماعی آلمان محسوب می شود.

ساخت و ساز ورزشگاه المپیک برلین

فرایند ساخت این سازه ورزشگاه با دقتی مهندسی و هدفی سیاسی آغاز شد. عملیات در سال ۱۹۳۴ شروع شد و طی دو سال، با بیش از ۲۵۰۰ نیروی کار، به پایان رسید. ساختار اصلی از بتن مسلح، سنگ آهک طبیعی و فولاد تشکیل شده است که استحکام بالا و ظاهری ماندگار ایجاد می کند. ستون ها و طاق ها در ترکیب با خطوط افقی بنا، جلوه ای از عظمت و نظم کلاسیک را القا می کنند.

در بازسازی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴، مهندسان مدرن ضمن حفظ ارزش تاریخی بنا، سقف نیمه شفافی از جنس فولاد و پلی کربنات طراحی کردند که کل جایگاه تماشاگران را پوشش می دهد. سیستم نورپردازی و صوتی مدرن نیز به مجموعه اضافه شد تا با استانداردهای جهانی هماهنگ گردد. این بازسازی، المپیاشتادیون را به یکی از پیشرفته ترین سازه های ورزشی اروپا تبدیل کرد؛ جایی که تاریخ، معماری و فناوری در کنار هم جریان دارند.

استادیوم آلیانز تورین – ایتالیا

ورزشگاه آلیانز تورین که بیشتر با نام «ورزشگاه یوونتوس» شناخته می شود، در شمال شهر تورین ایتالیا قرار دارد و از سال ۲۰۱۱ به عنوان زمین رسمی باشگاه یوونتوس مورد استفاده است. این مجموعه بر روی محل ورزشگاه قدیمی دله آلپی ساخته شد و با ظرفیت حدود ۴۲ هزار نفر، یکی از مدرن ترین و کارآمدترین سازه های ورزشی اروپا محسوب می شود.

 طراحی سازه ورزشگاه آلیانز بر اساس اصول دید کامل تماشاگران، دسترسی آسان و پایداری زیست محیطی انجام شد. فاصله نزدیک صندلی ها تا زمین بازی باعث شد ارتباط احساسی میان تماشاگر و مسابقه تقویت شود و هیجان خاصی در فضا جریان یابد. این ورزشگاه علاوه بر فوتبال، میزبان رویدادهای فرهنگی، موسیقی و مراسم بین المللی نیز بوده است.

ویژگی های سقف ورزشگاه یونتوس

یکی از شاخص ترین بخش های سازه ورزشگاه آلیانز تورین، سقف کششی و سبک آن است. طراحی سقف به گونه ای انجام شده است که علاوه بر پوشش کامل سکوها، نور طبیعی کافی را به فضای داخلی هدایت کند و تهویه طبیعی را ممکن سازد. این سقف از ترکیب سازه های فولادی، کابل های تحت کشش و پانل های نیمه شفاف تشکیل شده است که در برابر باد، باران و تغییرات دمایی مقاومت بالایی دارد.

سازه کششی سقف به دو قاب اصلی فولادی متصل است که در دو سمت ورزشگاه قرار دارند و بارهای سازه ای را از طریق شبکه ای از کابل ها به زمین منتقل می کنند. وزن کم، استحکام بالا و شکل هندسی منحنی سقف، هم زیبایی ظاهری و هم عملکرد فنی مجموعه را ارتقاء داده است. علاوه بر این، سیستم سقف مجهز به فناوری جمع آوری آب باران و نورپردازی LED است که مصرف انرژی را به حداقل می رساند. این طراحی نشان دهنده توجه ویژه مهندسان به پایداری و بهره وری انرژی در معماری مدرن ورزشگاه هاست.

طراحی ورزشگاه آلیانز تورین

ساخت این ورزشگاه بین سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ انجام شد و هزینه ای در حدود ۱۵۵ میلیون یورو در برداشت. شرکت های مهندسی GAE Engineering و Studio Shesa وظیفه طراحی و نظارت فنی را برعهده داشتند. هدف اصلی در طراحی سازه ورزشگاه، ایجاد تعادلی میان کارایی سازه ای، تجربه تماشاگر و زیبایی معماری بود.

 در این پروژه از مصالح سبک، سیستم تهویه طبیعی و فناوری های سبز استفاده شد تا مصرف انرژی به حداقل برسد. نمای خارجی با پانل های آلومینیومی و شیشه ای پوشانده شده است که در شب جلوه ای چشمگیر به بنا می دهد. تمامی اجزای سازه با دقت مهندسی اجرا شدند تا استحکام و دوام طولانی مدت ورزشگاه تضمین شود.

ورزشگاه آلیانتس آرنا-مونیخ

نتیجه گیری

مرور پروژه هایی چون بوسان، امام رضا، مونیخ، برلین و آلیانز تورین نشان می دهد که سقف های کششی توانسته اند مرزهای طراحی و مهندسی را جابه جا کنند. این سازه ها با وزن کم، نصب سریع و انعطاف پذیری بالا، علاوه بر کارایی فنی، زیبایی و هویت شهری را نیز به همراه دارند. در نهایت، سقف های کششی دیگر فقط فناوری ساخت نیستند؛ بلکه بیان هنری از تلفیق علم، طبیعت و معماری اند نمادی از آینده ای سبک تر، کاراتر و زیباتر برای ورزشگاه های جهان. برای اجرا انواع سقف های کششی با متخصصین گروه طراحی تیوان در تماس باشید.